Primaire keringen

Wetterskip Fryslân zorgt ervoor dat de primaire keringen ons nu en in de toekomst beschermen. Dat doen we door goed beheer en onderhoud. Daar waar nodig versterken we de keringen om de verwachte klimaatverandering goed op te kunnen vangen. Dat is het doel van de opgave primaire keringen.

Primaire waterkeringen zijn dijken, duinen en kunstwerken die ons beheergebied beschermen tegen overstromingen vanuit de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. Wij hebben de wettelijke taak om deze waterkeringen te laten voldoen aan de veiligheidsnormen, zoals die zijn vastgelegd in de Waterwet. Deze taak is een onderdeel van de zorgplicht.

De zorgplicht van onze waterkeringen
De zorgplicht eist van ons, als beheerder, om continu inzicht te hebben in de feitelijke toestand van de waterkeringen. Daarom inspecteren we de keringen regelmatig, leggen we de inspectieresultaten vast en herstellen we op basis van urgentiebepaling de geconstateerde afwijkingen.
Wanneer de kering door bijvoorbeeld technische veroudering of (storm)schade niet meer voldoet aan de (ontwerp)eisen moeten we de nodige onderhouds- en herstelmaatregelen treffen. De kosten betalen wij zelf. Zorgplicht op orde is verderop als aparte bestuursmaatregel opgenomen.

Beoordeling en veiligheidsnormen
Een bijzondere vorm van monitoring is de beoordeling. Beheerders van primaire waterkeringen moeten tenminste eens in de twaalf jaar beoordelen of hun waterkeringen voldoen aan de wettelijke veiligheidseisen. De huidige beoordelingsronde loopt van 2017-2023. De manier waarop deze beoordeling moet worden uitgevoerd, wordt vastgelegd in een wettelijk instrumentarium (WBI2017). De uitkomst van de beoordeling wordt voorgelegd aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), die de conformiteitscheck doet. In 2050 moeten alle primaire waterkeringen aan de nieuwe veiligheidsnormen voldoen.

Hoogwaterbeschermingsprogramma
Dijkversterkingsprojecten worden aangemeld bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) en op basis van urgentiebepaling over de komende jaren geprogrammeerd. Het HWBP is een alliantie van de waterschappen en Rijkswaterstaat. Samenwerken gebeurt op basis van in 2019 vernieuwde alliantieprincipes. Jaarlijks wordt een nieuw programma voor de komende jaren opgesteld. Dit maakt het mogelijk om ieder jaar te anticiperen op veranderende inzichten en uitgangspunten (zoals bijvoorbeeld de nieuwe normering). Zo kan altijd het eerst worden gewerkt aan de meest urgente delen, terwijl tegelijkertijd gelet wordt op de stabiliteit van het programma.

Programmatische Aanpak Grote Wateren
De ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit werken samen met de regionale overheden en maatschappelijke organisaties aan toekomstbestendige grote wateren, waarin hoogwaardige natuur samengaat met een krachtige economie (Programmatische aanpak Grote Wateren=PAGW). In de voorlopige programmering van de tweede tranche die gerealiseerd moet zijn voor 2033 zijn Verzachten van de randen van het Waddengebied en de ecologische waterkwaliteit Friese IJsselmeerkustopgenomen. De komende periode zal gekeken gaan worden op welke wijze de PAGW geïntegreerd kan worden in de opgaven/projecten van het waterschap in die gebieden.

Kosten en subsidies
De dijkversterkingsprojecten worden gefinancierd vanuit de dijkenrekening van de alliantie. Wij betalen hiervoor jaarlijks een bijdrage en betalen, net als de andere waterschappen, 10% van de projectkosten zelf. Waterschappen zijn momenteel risicodragend voor overschrijdingen op deze projecten. De subsidieregeling van het HWBP wordt op dit punt geëvalueerd.

Om de kosten van toekomstige versterkingsprojecten betaalbaar te houden en de omgeving beter te betrekken, zijn er projectoverstijgende verkenningen uitgevoerd (POV’s). We hebben samen met de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aa’s onderzoek gedaan aan de Waddenzeekust
(POV-W). De uitkomsten hiervan passen we toe in de verkenningsfase van het project Koehool - Lauwersmeer.