Bijlage 4: Ontwikkelingen en keuzes

Verplichting a.g.v. zorgplicht (PK)
De Zorgplicht is een landelijk afgesproken werkwijze, waarmee landelijk beoordeeld kan worden of de beheerder van primaire voldoet aan de vastgestelde normen van goed beheer en onderhoud. Op de wijze kan de toetsende overheid bekijken en toetsen of de beheerder zijn taken deugdelijk uitvoert.
Als WF hieraan niet voldoet, zal dit worden gepubliceerd. Als er geen verbetering gezien worden dan zullen er aanwijzingen volgen die WF moet opvolgen.

Verplichting a.g.v. zorgplicht regionale keringen
WF heeft als beheerder de verplichting om de Regionale keringen te laten voldoen aan de normen.
Als WF in gebreken blijft kan WF uiteindelijk onder toezicht gesteld worden van de provincie.

Baggeren
Om de gevolgen van klimaatontwikkeling op te vangen heeft het algemeen bestuur in juni 2019 besloten de baggerwerkzaamheden te intensiveren. De betreffende watersystemen zijn na de baggerwerkzaamheden beter opgewassen tegen de effecten van klimaatontwikkeling zoals wateroverlast, watertekorten en waterkwaliteitsproblemen.
Als de baggerwerkzaamheden niet worden geïntensiveerd kan de functiebediening in gevaar komen.

Vervallen NFP-maatregelen
In het kader van het NFP zijn een aantal bezuinigingsmaatregelen voorgesteld. Deze blijken in de praktijk niet realiseerbaar. Het gaat om de maatregelen Overdracht duikers en Versoberen onderhoud.

Oevers en beschoeiingen
Er is een traject gaande met de Provincie Fryslân over wie verantwoordelijk is voor het in stand houden van oevers en beschoeiingen van vaarwegen in het Friese watersysteem. Momenteel gebeurt dit niet of onvoldoende. De oevers en beschoeiingen kunnen ook effect hebben op de Boezem, maar worden organisatorisch onder Deelsystemen gecoördineerd.
Als we hiermee stoppen, lopen we het risico dat we oevers en beschoeiing moeten onderhouden waarvan wij vinden dat het niet hoort bij onze taak. Het goed regelen van de verantwoordelijkheden aan de voorkant, draagt tevens bij aan de voorspelbaarheid van toekomstige kosten. We kunnen dan actief de assets managen.

100-jarig jubileum Woudagemaal
In 2020 bestaat het Woudagemaal 100-jaar. Het jubileum jaar kan gevierd worden. Dit vraagt om een bijdrage van WF.

Legger op orde
De Legger, het instrument waarin zowel voor de buitenwacht als voor de bedrijfsvoering van WF, moet op orde zijn. Met de invoering van de omgevingswet in 2020 krijgt het ook een juridisch status. Wat daarin staat is afdwingbaar. Uit onderzoek is gebleken dat de structurele capaciteit die beschikbaar moet zijn voor instant houding van een goede legger er 4 fte structureel extra nodig is.
Als de extra capaciteit niet beschikbaar is wordt niet voldaan aan de wettelijke eisen in het kader van de omgevingswet.

Monitoring watersysteemrapportage
Het uitvoeren van watersysteemanalyses en het schrijven van watersysteemrapportages is een extra taak ten opzichte van de huidige taken die binnen team monitoring worden uitgevoerd. Vanaf 2020 willen we dit borgen richting de toekomst door een vaste medewerker op het gebeid van watersysteemrapportages.

Toename kosten Waterschapshuis
Deze zijn afkomstig uit de laatste ontwikkelingen die gemeld zijn in de begroting van het Waterschapshuis.
Als deze aanvullende middelen niet beschikbaar worden gesteld is er onvoldoende budget om de nota van het Waterschapshuis te kunnen betalen.

Aanpassen crisisorganisatie
WF wil de komende jaren haar crisisorganisatie professionaliseren naar de huidige tijdsgeest en de eerder opgestelde visie vanuit de UvW. Hiervoor moet de crisisorganisatie van WF de komende jaren stappen maken.
Als deze professionalisering niet wordt doorgevoerd zijn medewerkers onvoldoende geïnstrueerd waardoor een crisis situatie uit de hand kan lopen.

Meerkosten Noordelijk Belastingkantoor
Vanuit het NBK wordt aangegeven dat de kosten voor alle deelnemers omhoog gaan, om de dienstverlening te kunnen leveren zoals de aangesloten overheden dit wensen.
Vanuit de gemeenschappelijke regeling moet WF de procentuele vastgestelde bijdrage leveren.

Revisie deuren keersluis SAS Harlingen
Voor de deuren van de keersluis de SAS Harlingen is eenmalige groot onderhoud in een kunstwerk in de primaire keringen nodig. WF is verantwoordelijk voor deze keersluis. Dit betreft de exploitatielast van een investering.
Als WF het groot onderhoud niet uitvoert voldoet de keersluis niet aan de vigerende veiligheidsnormen (ook dit is onderdeel van de zorgplicht).

KRW maatregelen periode 2021-2027
Nu worden vele KRW maatregelen gerealiseerd met POP3 subsidie. Het is er erg onzeker of er een POP4 regeling komt voor de uitvoering van maatregelen die overblijven. De verplichtingen die WF dan nog heeft zullen met eigen middelen gefinancierd moeten gaan worden. Het realiseren van KRW-maatregelen is een verplichting vanuit de EU. Als we hieraan niet voldoen kunnen er boetes volgen. Dit betreft de exploitatielast van investeringen.

Investeringen in bruggen
WF heeft nog de verplichting om een aantal bruggen op te knappen. Dit vraagt om een eenmalige investering van € 1,2 miljoen. Dit betreft de exploitatielast van een investering.
Als de bruggen niet worden opgeknapt komt de functiebediening van deze bruggen in gevaar. Hiermee neemt het risico op onderhoudskosten en het niet functioneren van assets toe.

Informatiebeveiliging
WF moet voldoen aan de landelijke normen in het kader van informatiebeveiliging. Momenteel voldoen we daar nog niet aan. Om hieraan te voldoen moet er extra geïnvesteerd gaan worden in beveiligingsmaatregelen zowel op hard- als op software gebied. Dit betreft de exploitatielast van een investering.
Als niet extra wordt geïnvesteerd wordt niet voldaan aan wet- en regelgeving. Mogelijke calamiteiten doordat een hacker inbreekt op de bediening van kunstwerken op afstand.

VTH zaaksysteem IRIS vervangen
Het Handhavingspakket IRIS is verouderd en moet vernieuwd worden. Dit betreft de exploitatielast van een investering. Als het pakket niet wordt vernieuwd is er geen software ondersteuning bij de uitvoering van de werkzaamheden.

Extra investeringsgelden ICT
Als gevolg van het aanschaffen van extra software licenties en de overgang naar Windows 10 zijn er extra investeringen noodzakelijk. Dit betreft de exploitatielast van een investering.

Zuiveringsinstallaties (actualisatie IZP)
A.g.v. capaciteitsuitbreidingen is voor RWZI Leeuwarden een 4e nabezinktank nodig en moet de rwzi Franeker worden aangepast/vervangen. Dit betreft de exploitatielast van een investering.
Als deze investeringen niet worden uitgevoerd wordt niet voldaan aan de vastgestelde wettelijke lozingseisen voor de betreffende zuiveringen.

Aanpassen organisatie
Door een verdere efficiencyverbetering in de organisatie is een structurele besparing op de exploitatielasten opgenomen die oploopt tot € 4,5 miljoen netto in 2024. Tijdens de gezamenlijke commissievergadering van 29 oktober wordt een toelichting gegeven hoe deze besparing doorgevoerd wordt.

BTW compensatie gemeenten stedelijk water
Bij de evaluatie overdracht stedelijk water wordt er door gemeenten aangegeven dat er voor dit onderdeel geen gebruik meer gemaakt kan worden van het btw-compensatiefonds. Hierdoor zullen de gemeenten de meerkosten neerleggen bij Wetterskip Fryslân. Dit gaat om een bedrag van circa € 0,3 miljoen.

Stoppen met risicovol begroten
Door het steeds scherper begroten is de kans op incidentele meevallers steeds kleiner geworden. Daarom wordt risicovol begroten met ingang van 2020 stopgezet. Risicovol begroten past ook niet meer in de denkrichting van een sluitende begroting, waarbij scherp wordt begroot.

Nieuwe beleidsruimte per opgave
Voor de vijf opgaven die in de begroting zijn opgenomen is per opgave € 0,25 miljoen opgenomen om de nieuwe opgaven die op Wetterskip Fryslân afkomen en die nu nog niet bekend zijn, te kunnen dekken.

Drempelbedrag investeringen
Om er voor te zorgen dat de schuldenpositie niet verder op loopt, worden investeringen in het watersysteem en de waterzuivering tot een bedrag van € 250.000 niet meer als investering beschouwd maar in de exploitatie genomen.
Als dit niet doorgevoerd wordt, zullen de lasten net als nu naar de toekomst doorgeschoven worden en zal de schuldenpositie verder toenemen.

Bouwrente afschaffen
Maatregel om, door met ingang van 2023 de rente niet meer aan de investeringen toe te rekenen, er voor te zorgen dat de schuldenpositie niet verder op loopt. Dit kan alleen als de lastenverhoging wordt gecompenseerd door een lastenverlaging (bezuiniging) of een tariefstijging (hogere belastingopbrengsten).
Als het activeren van bouwrente niet wordt afgeschaft worden de lasten net als nu doorgeschoven naar de toekomst en neemt de schuldenpositie verder toe.

Uurtarief te activeren uren verlagen
Maatregel om, door met ingang van 2024 geen overhead meer toe te rekenen aan de te activeren uren, er voor te zorgen dat de schuldenpositie niet verder op loopt. Met ingang van 2024 wordt gewerkt met een uurtarief van € 90.
Als het te activeren uurtarief niet wordt verlaagd worden lasten net als nu doorgeschoven naar de toekomst en neemt de schuldenpositie verder toe.